Agnieszka Chojnacka
tłumacz przysięgły języka angielskiego
O mnie Oferta Referencje Warunki zlecania i wykonywania tłumaczeń
Kontakt Cennik FAQ Ochrona danych osobowych

FAQ:

1. Co to jest tłumaczenie poświadczone (zwane potocznie przysięgłym) i czym różni się ono od tłumaczenia zwykłego?

Tłumaczenie poświadczone (zwane potocznie przysięgłym) to tłumaczenie sporządzane przez tłumacza przysięgłego mającego uprawnienia nadane przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Musi ono spełniać kilka wymogów dotyczących formy, treści oraz sposobu rozliczania:

1. Tłumaczenie poświadczone może mieć wyłącznie formę wydruku komputerowego.

2. Tłumaczenie poświadczone obejmuje nie tylko przekład treści dokumentu, ale również opis wszelkich innych elementów widocznych na dokumencie, np. opis odcisków pieczęci czy wzmiankę o godle państwowym czy poprawkach naniesionych odręcznie. W niektórych przypadkach oznacza się również te elementy dokumentu, których nie ma, ale które powinny być zawarte, np. niewypełnione rubryki formularzy.

3. Tłumaczenie poświadczone musi zawierać następujące elementy:
3.a) na początku – nagłówek, który określa, z jakiego języka tłumaczenie zostało wykonane;
3.b) na każdej kolejnej stronie – odcisk tuszowej okrągłej pieczęci tłumacza przysięgłego wraz z parafą;
3.c) na końcu – formułę poświadczającą zgodność tłumaczenia z tekstem źródłowym, w której tłumacz przysięgły m.in. zaznacza, czy tłumaczenie zostało wykonane z kopii czy z oryginału dokumentu, poprzedzoną oznaczeniem pozycji tłumaczenia w repertorium, miejsca i daty sporządzenia tłumaczenia oraz odciskiem tuszowej okrągłej pieczęci tłumacza przysięgłego i podpisem tłumacza przysięgłego.

4. Tłumaczenie poświadczone rozlicza się w sposób określony w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego (Dz.U. z dnia 26 stycznia 2005 r.). Zgodnie z tym rozporządzeniem strona rozliczeniowa tłumaczenia poświadczonego wynosi 1125 znaków ze spacjami. W przypadku, gdy takie tłumaczenie ma być wykonane na żądanie organów wymiaru sprawiedliwości (tj. sądu, prokuratora lub Policji) oraz organów administracji publicznej, stawka wynagrodzenia jest z góry ustalona – tłumaczenie pisemne strony rozliczeniowej z języka angielskiego na polski wynosi 23 zł, a z języka polskiego na angielski – 30,07 zł. Z kolei stawka wynagrodzenia za tłumaczenie ustne za każdą rozpoczętą godzinę obecności tłumacza jest równa stawce wynagrodzenia za stronę rozliczeniową tłumaczenia pisemnego z języka angielskiego na polski powiększonej o 30%, co oznacza, że wynosi ona 30 zł. Natomiast w przypadku tłumaczenia poświadczonego zleconego przez jakikolwiek inny organ, inną instytucję czy osobę, które nie zostały wymienione powyżej, stawka wynagrodzenia może zostać ustalona dowolnie przez tłumacza przysięgłego według jego własnego uznania.

Z kolei tłumaczenie zwykłe może być sporządzone przez osobę, która nie ma uprawnień tłumacza przysięgłego. W przypadku takiego tłumaczenia nie istnieją żadne wymogi dotyczące formy, treści czy sposobu rozliczania (np. może ono być sporządzone w formie elektronicznej). Najczęściej przyjmuje się, że strona rozliczeniowa tłumaczenia zwykłego wynosi 1800 znaków ze spacjami.

2. Kiedy potrzebne jest tłumaczenie poświadczone danego dokumentu?
Ogólnie rzecz biorąc, dokument wymaga tłumaczenia poświadczonego, gdy ma być przedłożony w różnego rodzaju urzędach czy instytucjach państwowych, np. w Urzędzie Skarbowym, w zakładzie pracy lub na uczelni wyższej.

3. Dostarczyłem/am tłumaczenie dokumentu składającego się z X stron. Dlaczego tłumaczenie zawiera więcej stron niż oryginał?
Taka sytuacja wynika z różnicy w liczbie znaków między tekstem źródłowym a docelowym. Taka różnica ma dwie zasadnicze przyczyny. Po pierwsze, wynika ona z nieprzystawalności języków. Możliwa jest taka sytuacja, że termin w języku źródłowym ma swój odpowiednik w języku docelowym, który jest dłuższy albo że termin w języku źródłowym nie ma swojego odpowiednika w języku docelowym, co wiąże się z koniecznością opisowego tłumaczenia, które przyczyni się do zwiększenia liczby znaków. Przy okazji należy pamiętać, że tłumaczenie nie polega na bezrefleksyjnym zastępowaniu terminów ich odpowiednikami w języku docelowym, lecz na przemyślanej intepretacji tekstu źródłowego i zapisaniu go w języku docelowym w taki sposób, żeby znaczenie tekstu docelowego było możliwie jak najbliższe sensowi tekstu źródłowego, z uwzględnieniem celu tłumaczenia oraz jego odbiorcy. To oznacza, że czasem tłumacz musi zamieścić uwagę wyjaśniającą daną kwestię, żeby była ona zrozumiała dla odbiorcy tekstu docelowego. Po drugie, różnica w znakach pomiędzy tekstem źródłowym a docelowym wynika ze specyficznej formy tłumaczenia poświadczonego. Tak jak wspomniałam w punkcie 1, tłumaczenie poświadczone obejmuje nie tylko przekład treści dokumentu, ale również opis wszelkich innych elementów dokumentu, np. opis odcisku pieczęci, co nierzadko powoduje zwiększenie liczby znaków.

4. Dlaczego przy uzgadnianiu warunków wykonania zlecenia tłumacz podaje orientacyjny koszt, a dopiero po skończeniu tłumaczenia jest w stanie podać dokładny koszt?
Tłumacz może podać dokładny koszt tłumaczenia dopiero po jego skończeniu, gdyż liczba znaków tekstu źródłowego może różnić się od liczby znaków tekstu docelowego z przyczyn wskazanych powyżej.

5. Dlaczego tytuł zawodowy/tytuł naukowy/stopień naukowy na moim dyplomie nie został przetłumaczony?
Zgodnie z wszelkimi znanymi mi zaleceniami w tym zakresie tytułów zawodowych/tytułów naukowych/stopni naukowych (np. http://www.nauka.gov.pl/uznawanie-wyksztalcenia/tlumaczenia-dyplomow.html) nie powinno się tłumaczyć na język obcy (ta sama zasada dotyczy też nazw szkół i uczelni), ponieważ systemy edukacji w poszczególnych krajach nie przystają do siebie. Najlepiej jest zostawić tego typu nazwy w oryginalnym brzmieniu, żeby nie wprowadzać w błąd. W przypadku sporządzania tłumaczenia poświadczonego na język obcy można dodać ewentualną uwagę tłumacza w nawiasie kwadratowym, będącą tłumaczeniem definicji danego terminu z „Listy definicji polskiego szkolnictwa wyższego” opracowanej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Przetłumaczenie tytułów zawodowych/tytułów naukowych/stopni naukowych bez podania ich oryginalnego brzmienia byłoby przekroczeniem uprawnień tłumacza przysięgłego, gdyż taki tłumacz nie ma kompetencji, żeby zadecydować, że np. dany anglojęzyczny tytuł jest równoważny polskiemu tytułowi magistra czy licencjata. W Polsce organem kompetentnym w tym zakresie jest Wydział Uznawalności Wykształcenia w Departamencie Obsługi Programów Międzynarodowych i Uznawalności Wykształcenia w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

6. Czy tłumaczenie poświadczone wymaga przedłożenia oryginału dokumentu?
Oryginał dokumentu należy przedłożyć, jeżeli chcą Państwo, żeby tłumaczenie zawierało wzmiankę, że zostało wykonane na podstawie oryginału, a nie na podstawie kopii dokumentu. Można to zrobić, przesyłając oryginał pocztą/kurierem lub okazując go przy odbiorze tłumaczenia. Istnieje też możliwość przedłożenia poświadczonej notarialnie kopii dokumentu, która zostanie potraktowana jak oryginał.
Ważna informacja: Jeżeli chcecie Państwo zlecić tłumaczenie poświadczone na podstawie kopii dokumentu, warto upewnić się w danym urzędzie czy danej instytucji, czy takie tłumaczenie zostanie przyjęte.

7. Co to jest tłumaczenie a vista?
Tłumaczenie a vista to tłumaczenie ustne tekstu pisanego. W praktyce wygląda ono tak, że tłumacz otrzymuje tekst i ma niewiele czasu na zapoznanie się z nim. Następnie tłumacz przystępuje do tłumaczenia, cały czas spoglądając do tekstu. Typowym przykładem sytuacji, w której stosuje się ten rodzaj tłumaczenia, jest odczytanie i podpisanie aktu notarialnego w kancelarii notarialnej.

8. Co to jest tłumaczenie konsekutywne i tłumaczenie liaison?
Tłumaczenie konsekutywne to rodzaj tłumaczenia ustnego, w którym tłumacz dokonuje przekładu wypowiedzi mówcy po przerwaniu jej przez mówcę. W praktyce wygląda ono tak, że podczas słuchania wypowiedzi mówcy tłumacz notuje to, co usłyszy, a po przerwaniu wypowiedzi przez mówcę przystępuje do tłumaczenia, bazując na swoich notatkach oraz swojej pamięci. Typowym przykładem sytuacji, w której stosuje się ten rodzaj przekładu, jest tłumaczenie przebiegu negocjacji handlowych. Szczególnym rodzajem tłumaczenia konsekutywnego jest tłumaczenie liaison (zwane również towarzyszącym), które charakteryzuje się tym, że mówca robi przerwy po krótkim fragmencie wypowiedzi (przeważnie po zdaniu), dzięki czemu tłumacz nie musi sporządzać notatek, lecz może bazować wyłącznie na swojej pamięci. Ten typ przekładu stosuje się w sytuacjach, w których niezwykle ważna jest precyzja i wierność przekładu, np. podczas zeznania świadka w sądzie.

PS. Przy opracowywaniu odpowiedzi na powyższe pytania korzystałam z „Kodeksu tłumacza przysięgłego z komentarzem 2011” Danuty Kierzkowskiej wydawnictwa Translegis, Warszawa 2011.